ارزیابی دوره‏ بازگشت خشکسالی با استفاده از شاخص استاندارد شده بارش (spi) در استان فارس

Authors

نادر پیرمرادیان

abstract

خشکسالی یکی از بلایای محیطی است که فراوانی آن به ویژه در مناطق خشک و نیمه‏خشک کشور بسیار زیاد می‏باشد. کمبود بارش اثرات متفاوتی را بر روی آب‏های زیرزمینی، رطوبت خاک و جریان رودخانه‏ها به جای می‏گذارد. استخراج و تحلیل منحنی‏های شدت- تداوم و پایش خشکسالی از نیازهای اساسی برنامه‏ریزی‏های مدیریتی کشاورزی و منابع آبی محسوب می‏شود. بدین منظور بایستی از شاخص‏های خشکسالی استفاده شود. شاخص استاندارد شده بارش(spi) یکی از مهمترین شاخص‏ها می‏باشد که هدف آن اختصاص ارزش عددی به مهم‏ترین فاکتور اقلیمی(بارندگی) می‏باشد. این شاخص جهت تعیین کمبود بارش در مقیاس‏های زمانی مختلف به‏کار می‏رود. مقیاس‏های زمانی، اثرات خشکسالی را در توانایی منابع آب نشان می‏دهند. در راستای پژوهش انجام گرفته، شدت‏های خشکسالی در یک دوره آماری 30 ساله برای 20 ایستگاه استان فارس، در سه مقیاس زمانی 6، 12 و 24 ماهه تعیین گردید. سپس براساس شدت‏های خشکسالی به دست آمده در ماه‏های مختلف، نمودارهای روند تغییرات شاخص spi در مقیاس‏های مختلف تهیه گردید. با در نظر گرفتن مقیاس‏های زمانی کوتاه مدت، میان‏مدت و بلندمدت، خشکسالی از دیدگاه‏های مختلف بررسی و رخداد شدیدترین خشکسالی‏ها و دوره تناوب آن‏ها مقایسه و تحلیل گردید. نتایج نشان داد که استان فارس در بیشتر سال‏ها دچار خشکسالی بوده و شدت آن در سال‏های اخیر به مراتب بیشتر از سال‏های قبل می‏باشد. دیگر نتایج نشان داد که خشکسالی‏های کوتاه مدت دارای نوسانات و تغییرات زیادی می‏باشد و حساسیت بیشتری به تغییرات شرایط رطوبت دارد. اما در مقیاس‏های زمانی بلند مدت، خشکسالی‏های شدید دارای دوره‏های تداوم طولانی می‏باشند و خشکسالی را بهتر منعکس می‏نمایند. لذا با توجه به این‏که شدت خشکسالی و تکرار آن همگی توابعی هستند که به‏طور مستقیم و غیر مستقیم به مقیاس زمانی وابسته‏اند، لذا می‏توانند هشدار  اولیه ای جهت خشکسالی و کمک به ارزیابی شدت آن باشند. از دیگر نتایج این پژوهش، مشخص شدن روند تغییرات از شدت‏های کم به زیاد از سمت شمال غربی استان به سمت جنوب شرقی آن می‏باشد. دوره تناوب وقوع خشکسالی با شدت ملایم در ایستگاه‏های مورد مطالعه به طور متوسط بین 3 تا 10 سال متغیر بود. این مقادیر برای خشکسالی‏های متوسط و شدید نیز به طور متوسط به ترتیب 5 تا 15 و 10 تا 15 سال به‏دست آمد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

ارزیابی دوره‏ بازگشت خشکسالی با استفاده از شاخص استاندارد شده بارش (SPI) در استان فارس

خشکسالی یکی از بلایای محیطی است که فراوانی آن به ویژه در مناطق خشک و نیمه‏خشک کشور بسیار زیاد می‏باشد. کمبود بارش اثرات متفاوتی را بر روی آب‏های زیرزمینی، رطوبت خاک و جریان رودخانه‏ها به جای می‏گذارد. استخراج و تحلیل منحنی‏های شدت- تداوم و پایش خشکسالی از نیازهای اساسی برنامه‏ریزی‏های مدیریتی کشاورزی و منابع آبی محسوب می‏شود. بدین منظور بایستی از شاخص‏های خشکسالی استفاده شود. شاخص استاندارد شده...

full text

بررسی وضعیت خشکسالی استان گلستان با استفاده از شاخص بارش استاندارد (SPI)

خشکسالی را در یک دوره زمانی با هوای نامعمول خشک که به حد کافی با فقدان آب به­علت عدم تعادل هیدرولوژیک روبرو است تعریف می‌کنند. در خشکسالی چهار ویژگی عمده مورد مطالعه قرار می‌گیرد که عبارتند از: شدت، مدت، فراوانی و گستره خشکسالی. هدف از این تحقیق پهنه‌بندی شدت خشکسالی در استان گلستان می‌باشد. به این منظور، از شاخص بارش استاندارد (SPI) به­عنوان شاخص منتخب جهت پایش خشکسالی در ایستگاه‌های واقع در د...

full text

بررسی تغییرات زمانی و مکانی خطر خشکسالی استان خوزستان با استفاده از شاخص استاندارد شده بارش(SPI )

خشکسالی یکی از بلایای طبیعی است که ماهیتی اقلیمی داشته و عمدتاٌ از ناهنجاریها و بی نظمی های ایجاد شده در بارش بوجود می آید. در این مقاله به بررسی پدیده خشکسالی و تغییرات زمانی مکانی آن در استان خوزستان پرداخته شده است. در راستای تعیین درجه شدت های خشکسالی از شاخص استاندارد شده بارش(SPI ) به دلیل مزایایی که در تحلیل مکانی و ایجاد ارتباط زمانی بین رخدادهای خشکسالی دارد، استفاده شده است. در پژوهش ح...

full text

بررسی خشکسالی دشت شهرکرد با استفاده از شاخص استاندارد بارش(SPI) و توزیع گاما(Gamma)

خشکسالی یکی از پدیده‌های مخرب طبیعی است که خسارت‌های زیادی را بر منطقه تحت تأثیر خود وارد می‌کند. طبقه‌های مختلف خشکسالی هیدرولوژیکی با استفاده از شاخص استاندارد بارش (SPI) به­دست‌می‌آید. این شاخص به‌طور گسترده در سراسر جهان به‌منظور پایش شدت و‌مدت خشکسالی هیدرولوژیکی استفاده‌‌شده است و نتایج قابل قبولی را ارائه‌می‌دهد. شاخص SPI به‌طورکلی از برازش داده بر تابع توزیع احتمال گاما به‌­‌دست می‌آید....

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
بوم شناسی گیاهان زراعی

Publisher: دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه

ISSN 17355230

volume 4

issue 4 2009

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023